Eigenlijk wilde ik deze column beginnen met een mooi citaat over hoe opvoeden een proces is waarin kinderen langzaam maar zeker steeds meer vrijheid en verantwoordelijkheid krijgen. Helaas kon ik er niet één vinden die me echt aansprak. Tijdens deze zoektocht kwam ik wel de wijze woorden van Voltaire en Dostojewski tegen. Als eerste maar die Franse filosoof: “Geen enkele sneeuwvlok in een lawine voelt zich ooit verantwoordelijk.” best wel van toepassing in deze tijd. Dan nog even de Russische schrijver: “Als u in staat bent uzelf de vraag te stellen: ‘Ben ik verantwoordelijk voor mijn daden of niet?’ bent u verantwoordelijk.” Iets ingewikkelder maar zeker niet minder van toepassing.
Of Mark Rutte ooit zo beroemd zal worden als Voltaire of Dostojewski vraag ik me af. Zijn term de “volwassen democratie” spreekt me in ieder geval wel heel erg aan. We zijn geen kleine kinderen die betutteld moeten worden. We zijn verantwoordelijke burgers die zelf kunnen nadenken.
Met dit in het achterhoofd is het misschien gek om te lezen dat de gemeente Ede in het Paasweekend (weer) alle parkeerplaatsen bij de natuurgebieden afsluit. Is dit dan niet betuttelend, kunnen mensen niet zelf inschatten of ze een stukje kunnen wandelen? Zo voelt het zeker, maar ik ben bang dat deze maatregel wel past bij de huidige omstandigheden. Om Han van der Horst te quoten: “Ze wellen als het ware uit de boezem des volks op nadat ministers op grond van wetenschappelijk advies duidelijke aanwijzingen hebben gegeven.”
Nu weet ik niet of er vaak iets uit uw boezem opwelt, ik ken dat gevoel denk ik niet zo, maar zonder gekheid: mensen willen graag tegen anderen in bescherming genomen worden. We brengen als samenleving op dit moment enorme offers om de druk op onze ziekenhuizen op een acceptabel niveau te houden. Als je dan ziet dat er mensen zijn die zich gedragen op een manier die die inspanning ondermijnt schiet dat bij velen in het verkeerde keelgat. Een overheid die daar op inspeelt en slimme maatregelen neemt, met draagvlak, is niet betuttelend maar doet wat (helaas) nodig is.
Wat dat betreft dus een compliment voor de gemeente Ede. Natuurlijk moet je lekker de hei op of het bos in, ook nu. Maar als iedereen dat tegelijkertijd doet, zeker vanaf dezelfde paar parkeerplaatsen, zijn diezelfde heide en datzelfde bos ineens een groot risico. Pijnlijk maar waar.
Vrijheid en verantwoordelijkheid gaan hier hand in hand. Onze plaatselijke overheid neemt haar verantwoordelijkheid omdat niet iedereen dat individueel doet, helemaal in lijn met de volwassen democratie van Rutte. Als iedereen zijn of haar verantwoordelijkheid neemt merk je weinig van de maatregelen. Maar je weet dat, terwijl jij thuis zit, de overheid haar best doet deze crisis adequaat tot een goed einde te brengen. Misschien verzacht dat het leed een klein beetje.