Ooit moest de post concurreren op de vrije markt om de postzegel goedkoop te houden. Dus werd de PTT geprivatiseerd, werden tegenstribbelende postbodes ontslagen, automatisering opgevoerd. Nu vele jaren en tariefsverhogingen later wordt om de postzegel betaalbaar te houden de privatisering teruggedraaid.
Deskundigen lijken zo verstandig, maar waarom zeiden ze toen dat de vrije markt de hemel was en nu dat de vrije markt de hel is?
Niets is wat het lijkt.
We horen het de bazin van Post NL vaak zeggen: de postvolumes dalen als een baksteen. Niemand stuurt nog een brief of ansicht, dus moeten we ingrijpen in de postmarkt. Nu werk ik zelf als postbezorger en ik kan uit eigen ervaring zeggen dat ik me dagelijks bijkans een breuk til aan die dalende postvolumes. Want de bazin van Post NL vergeet erbij te zeggen dat mensen steeds meer pakjes via internet bestellen die de postbezorger huis aan huis mag bezorgen. Na ze eerst gescand te hebben natuurlijk.
Niet zo lang geleden kapseisde een tanker voor de kust van Schiermonnikoog en heel het land kreeg een inkijkje in wat normaal gesproken in het ruim verborgen blijft, maar nu als de maaginhoud van stalen superwalvis Jona op het strand van Schier lag uitgebraakt – sneakers, speelgoed en make-up. Kilo’s, tonnen, megatonnen.
De economie draait als een tierelier. Volgens ouderwetse termen kunnen de macro-economen tevreden zijn. De overheidsbegroting heeft een overschot, de werkloosheid loopt terug en export en bruto nationaal product groeien gestaag. Maar het rare is: mijn cd-speler heb ik al 3 keer moeten vervangen terwijl mijn grammofoon uit de jaren 60 nog prima draait. En als ik nu met mijn defecte cd-speler naar de winkel ga zegt de winkelier: je kunt beter een nieuwe kopen want reparatie is duurder dan de nieuwprijs. Zou het kunnen zijn dat het lijkt alsof de economie als een tierelier draait terwijl de realiteit is dat de afvalbergen tot in de hemel groeien, waardoor de afvalovens twentyfourseven moeten branden om ons luchtruim continu te verrijken met lachgas en koolstofdioxide?
Toegegeven, de boeren die de afgelopen week demonstreerden tegen hun stikstofimago leken niet alleen boos, ze waren het ook. Gepakt werden ze. In een lange optocht van grote trekkers trok het boerenvolk dwars door een woestijn van onbegrip op weg naar de Noordzee die, zo leek het even, haar wateren zou splijten zodat de boze boeren recht door zee naar Brexittannië, het land der beloften, zouden koersen. Maar de stoet strandde op het Malieveld waar een boze opperboer een genodigde spreker die een tegengeluidje liet horen de microfoon afpakte, en waar het boze boerenpubliek zijn rug keerde naar een andere genodigde die een nuance wilde aanbrengen. Zo doen boze boeren dat. Wat ik alleen niet begreep: de boze boeren staken allemaal hun vinger op maar niemand van hen zei wat zinnigs.
Zag ik dan eindelijk iets – zijnde het boerenprotest in dit geval – dat wás wat het leek?
Reeds pakte ik mijn zakdoek om mijn tranen af te wissen. Tranen van medelijden met die arme, bedreigde boeren. Maar toen zag ik bij nadere beschouwing de trekkers. Oorverdovende, op holgeslagen paardenkrachten. De een was nog luxer, krachtiger en vervuilender dan de ander. Hoe duur is zo’n trekker, 20 rooie ruggen, een ton? Toen meldde het CBS, het Centraal Bureau voor Statistiek: 18 procent van de boeren is miljonair.
Ach wat jammer, dacht ik, en ik stopte mijn zakdoek terug, het is niet wat het lijkt – zo zielig zullen die boeren niet wezen.