Nogal wat Nederlanders pleiten enthousiast voor de zaak van milieu en klimaat, maar in hun praktisch handelen zijn ze grootverbruiker van fossiele energie. Zo blijkt uit recent sociologisch onderzoek. Ook op andere thema’s zien we dit opmerkelijk menselijk verschijnsel. We zijn over het algemeen voor het verkleinen van de kloof tussen arm en rijk, maar doen er meestal veel aan om het materieel zo goed mogelijk te hebben. We vinden dat de kosten van de zorg niet de pan uit mogen rijzen, maar willen zelf wel graag de beste behandeling. We haten geluidsoverlast, maar zoonlief moet zich op zijn kamer kunnen uitleven met zijn muziek.
Wij zeggen vaak A, maar doen Z. We schenken met de rechterhand aan het goede doel, maar met de linkerhand ronden we de giften een beetje naar boven af, zodat we net dat fiscale aftrekdrempeltje halen. Binnen 1 hoofd worden tegenstrijdige beslissingen genomen, vaak bewust, soms onbewust: de linker hersenhelft zegt ja, de rechterhelft stuurt het lichaam aan om nee te doen. Niks menselijks is ons vreemd, toch? Wie is er nou heilig? Bovendien is er groepsdruk. Heiligen hebben weinig vrienden. Zit je op een verjaardag, de een vliegt naar Mexico, de ander naar China. Kom jij aan met ik fiets naar Lochem.
Het grappige is dat dieren geen last hebben van gespletenheid. Als het huishondje uit wil dan staat het ook kwispelend bij de voordeur en gaat het blij mee als je je zuchtend naar de hal sleept. Als de merelman een vrouwtje inpalmt met zijn zang, dan wordt er binnen 2 maanden een nestje jonkies opgevoed. Als je een wespennest verstoort dan heb je binnen de kortste keren een probleem, tenzij je een ruimtepak draagt.
What you see is what you get bij dieren en planten.
Maar bij de mens ligt dat anders. Wij zijn tenslotte niet voor niets de meest ontwikkelde diersoort. Wij Zijn Beschaafd.
Het valt niet mee voor de mens die denkt te leven als Verstandig Wezen om te leren van dieren. Het is niet makkelijk om je kinderen te verbieden uit de koektrommel te gappen en betrapt te worden door je dochter van 8 als je net je 4e speculaasje snoept op een ongezien gewaand moment. Misschien denk je ook wel eens terug aan die docent gymnastiek die altijd sportiviteit predikte, maar steeds dezelfde kinderen onredelijk hard aanpakte. Dieren zijn gevoelig voor de voorbeeldfunctie van de baas. Als het baasje het ene hondje voortrekt boven het andere – dikke kans dat het andere hondje vals wordt. Kinderen hebben een olifantengeheugen waar het hypocrisie betreft. Als mama waarschuwt voor alcohol dan helpt het niet als dochterlief rondom haar moeder regelmatig een zweem alcohollucht ruikt. Als de onderdanen door de natie worden gevraagd elkaar gelijk te behandelen, zou het prettig zijn als de regering ophoudt topbedrijven te bevoordelen.
Misschien denken we wel te weten wat beschaving is, maar handelen we er zelf niet naar. Dat is ook niet eenvoudig. Het is verrekte moeilijk om consequent te zijn, zeker als niemand kijkt, als we ons ongezien wanen. Misschien is dat de echte beschaving: hoe sturen we onszelf aan. Misschien zijn we pas echt beschaafd als we niet alleen zeggen voor het milieu en het klimaat te zijn, maar ook die oude boom die onze zon afpakt, sparen en niet laten kappen. En als-ie zo hoog en breed groeit dat-ie de zonne-energie dreigt te stelen van onze duurbetaalde zonnepanelen die toch ook heel goed zijn voor milieu en klimaat?
Dan snoeien we hem flink en dan kan-ie in een tweede jeugd gewoon opnieuw beginnen het milieu, het klimaat én ons te dienen.
Foto/copyright: Marijke Barlage
Ik zal mijn best doen om consequent te zijn George! Goed dat je ons scherp houdt! X