Hoge Veluwe, Lage Solidariteit

Er zijn maar weinig gemeenten in Nederland zo groot als Ede met z’n 318 vierkante kilometer. Er zijn ook maar weinig gemeenten waar je moet betalen om er überhaupt te mogen komen. Wel in Ede. De Hoge Veluwe beslaat ongeveer 55 vierkante kilometer en dat is 1/6 van heel Ede. Dat is net zo groot als de Wageningen en Veenendaal bij elkaar. Wil je daar lekker lopen dan moet je gewoon toegang betalen.

Gekkigheid.

Het ontstaan van de Hoge Veluwe is natuurlijk al moeizaam. Een ondernemer, die later een spoor van faillissementen achterliet, wilde een eigen jachtgebied. Voor hemzelf. Helemaal alleen en voor z’n eigen. Dat ruikt al een beetje elitair.

De vrouw van de ondernemer, die eind jaren dertig sympathie koesterde voor het Duitse gedachtengoed, verzamelde kunst. Die mag je nu bekijken maar ook daar moet je voor betalen. Nadat je al betaald hebt voor de toegang van het park.

Ook al gekkigheid.

Het park stond ooit vol bomen maar is inmiddels een soort kale savanne geworden zodat de bezoekers beter naar de ingehuurde hertjes kunnen kijken en die bomen ook niet meer in de weg staan als die herten na bewezen diensten worden afgeknald en als wildbraad in de koelvitrines van de Hoge Veluwe komen te liggen. Een echt natuurpark zeggen ze dan. Maar het is natuurlijk een soort pretpark dat voor 10% van de inkomsten afhankelijk is van subsidies.

De directeur is een baron, er loopt zelfs een prinsje van Oranje rond samen met wat andere oldboysnetwerkers. De lokale politiek wordt gepaaid met gratis toegangskaarten, dan kan in Ede….Voor het gepeupel, de inwoners van Ede, was er een kortingsregeling op de jaarkaarten want het is al debiel dat je moet betalen voor natuur maar zeker als je daar strak naast woont.

Allemaal gekkigheid maar er was een soort status quo tussen alle partijen. Totdat de baron het een beetje hoog in de bol kreeg en trots rondtoeterde: “Tot 2025 gaan we 55 miljoen investeren om ons park aantrekkelijk en bij de tijd te houden.” Ik vroeg met toen al af welke Van Gogh ze gaan verkopen om dat geld op te brengen maar ja, die schilderijen zijn gewoon van de staat.

Het verbouwde parkcentrum met een nieuw restaurant kostte al 15 miljoen en je moet heel wat hertenbiefstukjes verkopen wil je dat terugverdienen. Dat kan natuurlijk niet. Het was een soort vlucht naar voren gecombineerd met het primitieve verlangen van veel bestuurders om ‘iets achter te laten’, een soort erfenis. In de praktijk zijn dat vaak schulden waar anderen mee blijven zitten maar daar staat dan vaak een gebouwtje of zoiets tegenover waar de naam van de bestuurder voor eeuwig aan verbonden is. En eeuwig is dan meestal nog maar een jaar of 20 totdat een nieuwe bestuurder een megalomaan plan bedenkt.

De financiën kwamen in gevaar maar godzijdank kwam er de Coronacrisis, de schaamlap van veel falende managers. Corona is de schuld van alles en de directie van het park kon niets anders verzinnen dan de speciale korting die inwoners van de omringende gemeenten krijgen af te schaffen. Dat leidt in sommige gevallen tot een verdubbeling van de toegangsprijzen. Dat gaat om 18.000 mensen, veelal uit de regio.

En waarom? Omdat het park er vanuit ging dat mensen vier keer per jaar naar het park kwamen maar in de praktijk blijkt dat ze wel twaalf keer komen. Twaalf keer! Twaalf keer een kopje koffie drinken. Twaalf keer een duur appelgebakje kopen. Hoe kortzichtig kun je zijn?

De Hoge Veluwe staat symbool voor een Orwelliaans toekomstscenario waar het gedachtengoed van Anton Kroller in doorklinkt: bezoek aan de natuur is alleen nog beschikbaar voor een kleine groep die dankzij wat rijkdom denkt dat ze een elite vormt. En voor politici die worden omgekocht met een gratis jaarkaart en denken dat ze daarom geen kritiek mogen hebben of het allemaal wel best vinden.

Wat te doen?

Ik stel voor dat we een Raad van Advies instellen voor het park waar de burgemeesters van Ede en Arnhem in zitten zodat die de belangen van de inwoners van de omringende gemeenten kunnen behartigen.

Oh wacht…