Burgemeesterberaad

Verhitte discussies op twitter! Willen we wel of geen burgerberaad? Een groepje burgers die samen gaan praten over een onderwerp. Bijvoorbeeld transparantie in de Edese gemeenteraad. Ze doen aanbevelingen en dan is het de bedoeling dat het bestuur daarop reageert. Door het uit te voeren bijvoorbeeld, dat ligt het meest voor de hand.

We hebben al een gemeenteraad en die bestaat uit burgers. Ook een soort burgerberaad dus. Die doen ook wel eens aanbevelingen, bijvoorbeeld een motie ofzo. Dan is het de bedoeling dat het college die motie uit gaat voeren. Ik heb de cijfertjes niet paraat maar ik maak me sterk dat er nog een hele stapel van die moties klaar liggen om uitgevoerd te worden.

Waarom is er dan een burgerberaad nodig als we toch al een gemeenteraad hebben? Dat klinkt toch ook als een motie van wantrouwen maar dan naar de gemeenteraad. “Jullie doen het als volksvertegenwoordigers niet goed dus dan gaan we het zelf maar doen.” Revolutie, in Ede!

Maar het kan nuttig zijn. Soms gebeuren er dingen waar voor de verkiezingen niemand rekening mee had kunnen houden. Dan kon je als burger niet weten op wie je moest stemmen simpelweg omdat een probleem zich tijdens die verkiezingen nog niet voordeed. Coronamaatregelen bijvoorbeeld of de hoge energieprijzen. Een burgerberaad zou het college kunnen dwingen om vanuit de eindeloze schatkamers van Ede een paar miljoen euri aan de Edese burgers te doneren om de hoge energieprijzen te compenseren.

Maar er is bij uitstek één gelegenheid waarbij je een burgerberaad moet consulteren: de benoeming van de burgemeester. Het burgemeesterberaad dus. Als er nou één functie is waarbij de burgers recht hebben op inspraak dan is het wel de burgemeester. De huidige benoemingsprocedure stamt uit de Middeleeuwen. Je moet solliciteren bij de Commissaris van de Koning, ook al zo’n functie uit de prehistorie. Er is geen enkele controle op wat er daarna gebeurd.

Grote kans dus dat zo’n commissaris iemand kiest uit zijn eigen oldboysnetwerk. Zo zijn van alle burgemeesters in Nederland 28% van CDA-huize. Maar bij de laatste verkiezingen haalde het CDA nog geen 7% van de stemmen binnen. Handige jongens daar bij het CDA! We zitten nog jaren opgescheept met allerlei bestuurders van het CDA als de club zelf inmiddels 0 zetels heeft.  

Als zo’n burgemeester na zes jaar nog eens zes jaar wil blijven dan wordt het helemaal geheimzinnig. Er komt dan een commissie. De vergaderingen van de commissie zijn besloten. Alle stukken van de commissie zijn geheim. Alle documenten van de commissie worden verzegeld en worden opgeslagen in een door de gemeenteraad aangewezen archief. Deftig en heftig!

Het zijn het soort benoemingsprocedures die je nog wel eens in Azië ziet. Kim Jong-Un is op een soortgelijke wijze benoemd. Xi Jinping zal zich er ook in herkennen. Democratie is volledig afwezig. Aanstaande donderdag wordt de herbenoeming van de burgemeester van Ede behandeld. Achter gesloten deuren, in het geheim, in het geniep, in de achterkamertjes. Alle roeptoeters uit de gemeenteraad die nu beginnen over een burgerberaad werken daar gewoon aan mee.

Het zou beter zijn als eerst dit soort schimmige toestanden worden veranderd voor er vage toezeggingen worden gedaan over een burgerberaad. En zou de raad moeten reflecteren op de vraag: als er een behoefte is aan een burgerberaad, doen wij het dan wel goed?

Maar misschien is het beter als een burgerberaad die vraag beantwoordt.