Al in mijn jonge jaren had ik wat met papier. Naast dat ik in de bibliotheek vele boeken bijna letterlijk verslond en kranten rondbracht, zamelde ik ook oud papier in. Dat laatste was niet zo vreemd. Ik groeide op in Noord-Barge (gemeente Emmen) en woonde Achter het kanaal. Inderdaad, dit was de naam van de zandweg, die gezien vanuit het centrum van Emmen direct achter het (Oranje)kanaal lag. Wij woonden op nummer 4 en op nummer 11 was de oud papierhandel van de familie Lubben gevestigd. Regelmatig brachten we er, voor een grijpstuiver, met een oude kinderwagen stapels oude kranten langs.
De grote loods (voor ons als kinderen en in die dagen inderdaad groot) had op ons een ongeëvenaarde aantrekkingskracht. Regelmatig ploegden we door de stapels nog niet tot balen geperst oud papier in de hoop iets interessants tegen te komen. Ooit vonden mijn broer en ik er 2 met zilver beslagen kerkboekjes waarvan 1 nu nog steeds, in bruikleen, in de oudheidskamer in Emmen ligt. Dit soort jeugdromantiek uit oude dagen bestaat niet meer. Mijn kleinkinderen, nu van de leeftijd die ik toen had, moeten het doen met een plastic container met blauw deksel. Die dan weer door een niet tot de verbeelding sprekende grote gele wagen van de ACV op geregelde tijden wordt geleegd.
Nee, vandaag de dag gaat het niet goed met het oud papier. Waar tot voor enige jaren tientallen verenigingen er nog een subsidiecentje aan konden verdienen, is die subsidie inmiddels afgeschaft. Maar ook de huidige oud papierprijs is gekelderd naar zo’n 2 cent per kilo “bont” (niet gesorteerd van alles door elkaar).
Wat is er aan de hand in papierland? Simpel, Europa blijft met zijn oud papier zitten omdat China vrijwel geen oud papier meer importeert vanuit Europa. In Europa wordt zo’n 56.000.000 ton oud papier ingezameld, waarvan China er 2 jaar geleden nog 28.000.000 ton afnam. Dat is inmiddels gekelderd naar 6.000.000 ton in 2019. Waar dus enerzijds de inname van oud papier efficiënter gebeurt en mede daardoor stijgt, neemt de afname af.
De reden van de afname is het teruglopen van de kwaliteit van het ingezamelde papier. Waar het oud papier van Nederland en Duitsland qua kwaliteit wereldwijd het hoogst staat aangeschreven is dat niet in de andere landen het geval. En China komt niet alleen voor ons papier. Daarnaast hebben ze, zoals je van hen kunt verwachten, inmiddels een eigen en zeer efficiënt inzamelingssysteem opgezet. De via hun webwinkels massaal tot ons komende kartonnen dozen verlagen nu de kwaliteit van ons oud papier.
Mijn ‘liefde’ voor papier is ook terug te vinden in mijn oude baan, waarin ik meer dan 40 jaar bezig ben geweest vele, vele tonnen al dan niet bedrukt papier te distribueren. En omdat ook oud papier zijn aantrekkingskracht bleef uitoefenen werd een groot deel ervan gerecirculeerd middels het ‘huursysteem’ voor deze schoolboeken. Zowel bij mijn oud werkgever als bij de concurrent in Kampen liggen de magazijnen nu dan ook (over)vol met overbodige boeken. Deels door steeds snellere vernieuwingen van het lesmateriaal, deels door terugloop leerlingenaantallen, maar ook en vooral door de digitalisering. En dat laatste aspect neemt alleen maar toe.
Waar ik een paar jaar geleden met een plaatselijke oud papierhandelaar nog een prijs van 8 cent de kilo kon afspreken, zullen nu in het voorjaar tijdens de opruimsessie vele grote containers vol zonder opbrengst vertrekken. En dan hoop ik dat het bij mijn oud-collega’s, los van het ontbreken van die opbrengst, toch wat pijn in het hart doet. Net zoals het bij mij altijd deed als ik al dat ‘oud’ papier weer zag vertrekken.