Dure kantoorpanden die jaren leeg staan. Megaprojecten die altijd meer kosten dan begroot. Miljoenen verslindende verbouwingen van musea waardoor die jarenlang gesloten zijn. ‘Het is toch crisis? Waar woont die Zoete Lieve Gerritje?’
De laatste twee zinnen sprak mijn lunchwandelpartner van toen uit met een lach om de lippen. Nee, verzuurd was-ie zeker niet. Maar zijn argumenten troffen doel. Nog eens keken we omhoog langs de nep Jugendstil gevel van het Leusdense kantoorpand. Gebouwd in 2005, drie luxueuze etages, gelegen op een A1 toplocatie. Het stond al jaren leeg.
Later trokken we erop uit naar een klant in Amsterdam. We liepen langs het Stedelijk Museum dat in de steigers stond. Staarden naar het Rijks dat sinds 2003 gerenoveerd werd. Horden Chinezen, Amerikanen en Italianen stonden geduldig in de rij bij een zijvleugeltje om naar een handvol schilderijen te gaan kijken in het noodmuseum.
Op de terugweg na onze klus als adviseur van een ondernemingsraad verzeilden we in een discussie. Hoe kan het dat grote projecten en forse uitgaven doorgaan, ook al is er gebrek aan geld? Het is toch crisis?
‘Crisis?!’ riep mijn collega verontwaardigd uit. ‘Er is geld teveel zul je bedoelen. Neem dat nieuwe alarmsysteem voor ambulance, politie en brandweer: C2000. Dat heeft de hulpdiensten een slordige miljard euro gekost. Er is jaren aan gewerkt door bedrijven als KPN en Getronics. Brandweer en politie deden hun portofoons weg want ze kregen immers C2000. En wat blijkt? Tijdens grote rampen zoals Koninginnedag 2009 of de Schipholbrand valt het systeem uit! De bouwers van C2000 verweren zich door te zeggen dat het systeem niet volgens het protocol wordt gebruikt. Alsof je tijdens een ramp als politievrouw of brandweerman eerst in een handboek gaat zitten bladeren. Weggegooid geld.’
‘Snap ik,’ wierp ik tegen, ‘maar die uitgaven zijn allemaal gepland vóór de crisis. Dus het geld was al gereserveerd.’
‘Maakt niet uit,’ zei hij, ‘er komt vast een nieuw alarmsysteem. Let maar op, crisis of niet. Uitgeven zit in de genen van beleidsbeslissers. Liever schaffen ze een JSF aan voor een half miljard dan dat ze 50000 mensen in de sociale werkvoorziening aan de slag houden.’
Vaak moet ik aan dit gesprek terugdenken.
We kwamen die financiële crisis, die duurde van 2008 tot 2014, door.
En nu bevinden we ons als samenleving in een nieuwe crisis, ook financieel-economisch. Het Rijks ging allang open, maar is inmiddels weer gesloten. En ook nu roepen tal van mensen, de ene nog deskundiger dan de ander, dat er geld tekort is, dat we afstevenen op een ramp.
Maar klopt dat wel? Is de vorige crisis ontstaan door te weinig geld of juist teveel? En is deze crisis ontstaan door een tekort aan feestjes, al of niet financieel, of juist door een teveel aan feestjes, partijen, markten en evenementen? Hoeveel uitstoot van troep, van opeenhopingen van luxe, van vee en mensen kan deze aarde aan? Hebben de geduldige moeders Aarde en Natuur misschien expres aan de noodrem getrokken?
In gedachten hoor ik mijn lunchwandelpartner van toen prevelen:
‘Er is geen gebrek aan geld. Het wordt alleen verkeerd besteed. En niet eerlijk verdeeld.’